Χώρα προέλευσης: Ρωσία, Αρμενία, Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν.
Έχει πάρει την ονομασία του από την οροσειρά του Καυκάσου και είναι απόγονος αρχαίων μολοσσοειδών φυλών.
Είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και αποτελεί μαζί με τον ποιμενικό Κεντρικής Ασίας και τον γενειοφόρο ποιμενικό της Νότιας Ρωσίας, την περίφημη Troika.
Από το 1930, που έγινε η πρώτη επίσημη παρουσίασή του Ποιμενικού Καυκάσου στη Δύση (Γερμανία), έγινε παγκόσμια γνωστός και απέκτησε φανατικούς λάτρεις της φυλής, στις περισσότερες χώρες του κόσμου.
Ο Ποιμενικός Καυκάσου είναι ιδιαίτερα μεγαλόσωμος σκύλος, μυώδης και εξαιρετικά ευκίνητος, παρά τον όγκο του και παρά την φαινομενική χαλαρότητα την ώρα της ξεκούρασης. Χαρακτηρίζεται εκρηκτικός, την στιγμή της δράσης του και είναι απίστευτα γρήγορος και ανθεκτικός σε σχέση με την σωματική κατασκευή του, πάντοτε όμως και σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες (ιδιαίτερα θερμά κλίματα δεν τον ευνοούν).
Το δέρμα του Ποιμενικού Καυκάσου είναι ιδιαίτερα χοντρό και αδιαπέραστο από τα δόντια των αντιπάλων του και μαζί με τον πλούσιο μανδύα του, αποτελούν μία ασπίδα προστασίας. Τα αυτιά κόβονται, παραδοσιακά, κοντά, για να μη δίνουν τη δυνατότητα, στον αντίπαλο, να τον πιάσει από αυτά και να τον τραυματίσει.
Ο μανδύας του απαντάται σε δύο τύπους, μακρύς και μεσαίου μήκους. Τα χρώματα είναι αποδεκτά σε αρκετά μεγάλη ποικιλία, αλλά τα πιο συνηθισμένα είναι το γκρι και το καστανό, πολλές φορές με άσπρο στο στήθος και τα πόδια.
Η μάσκα του προσώπου είναι συνήθως μαύρη, πλην των λευκών σκύλων.
Το μαύρο χρώμα δεν είναι αποδεκτό, για την συμμετοχή σε εκθέσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν απαντάται.
Το ύψος του κυμαίνεται από 64 εκ. και άνω (χωρίς όριο προς τα πάνω) και το βάρος του, από 45-70 kg συνήθως.
Όπως σε όλες τις μεγαλόσωμες φυλές, είναι πιθανό να παρουσιαστούν προβλήματα δυσπλασίας, παχυσαρκίας ή ακόμη και καρδιοπάθειες.
Η λέξη “Volkodav” (λυκοπνίχτης), που χρησιμοποιούν οι λαοί των χωρών της προέλευσής του, δηλώνει και τον ρόλο που του ανέθεταν, εδώ και εκατοντάδες χρόνια, οι ιδιοκτήτες του. Έχει χρησιμοποιηθεί σαν φύλακας των κοπαδιών, αλλά και για το κυνήγι μεγάλων θηραμάτων (αρκούδες, λύκοι κ.λ.π.).
Στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης χρησιμοποιείται, σήμερα, σαν σκύλος εργασίας στην φυσική του θέση, δηλαδή στα κοπάδια, είτε σαν φύλακας.
Επίσης, εκπαιδεύεται από την αστυνομία, για την ανάληψη δύσκολων αποστολών και από ιδιωτικές εταιρείες security για φύλαξη χώρων και σωματοφυλακή.
Ο Ποιμενικός Καυκάσου είναι ένας σκύλος με αρχηγικό χαρακτήρα. Από τη φύση του μαθαίνει να φυλάει το χώρο που του εμπιστεύονται και αυτό το κάνει καλύτερα από τον καθένα. Είναι μία πολεμική μηχανή που γίνεται επικίνδυνη για όσους δεν γνωρίζουν το σωστό χειρισμό της. Είναι φιλικός απέναντι στα μέλη της οικογένειας που ανήκει, αλλά δεν είναι διαθέσιμος να δεχθεί ιδιαίτερη πίεση ή κακομεταχείριση, χωρίς αντίδραση. Δύσκολα υποτάσσεται και αυτό είναι κάτι που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από τους επίδοξους ιδιοκτήτες του. Δεν κάνει πίσω σε οποιαδήποτε απειλή ή κίνδυνο, έστω και αν χρειασθεί να το πληρώσει με τη ζωή του, αλλά δεν θα υπακούσει εύκολα και στον ιδιοκτήτη του, όταν, η πολεμική αυτή μηχανή, θα βρίσκεται σε λειτουργία.
Είναι ένας σκύλος που αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς με τα μέλη της οικογένειας που ανήκει και ειδικά με ένα άτομο, που αυτός θα επιλέξει, αλλά πολύ σπάνια θα υποταχθεί και θ’ ακολουθήσει τυφλά τις οδηγίες τους, βασιζόμενος πάντα στη δική του κρίση και στο ένστικτό του, που πολλές φορές θα τον οδηγήσουν στο να αγνοήσει τις εντολές τους, πάντοτε όμως ανάλογα με τις ιδιαίτερες καταστάσεις που θα αντιμετωπίζει.
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά την εκπαίδευσή του, μέχρι την ενηλικίωσή του και ειδικά μέχρι να γίνει 18 μηνών. Το να επιχειρήσουμε να του ¨σπάσουμε τον τσαμπουκά¨, ‘όπως είναι η έκφραση που συνήθως χρησιμοποιούμε, δεν είναι ότι καλύτερο, αφού τότε δεν θα έχουμε τον πραγματικό χαρακτήρα του, για τον οποίο έγινε τόσο δημοφιλής. Ας αναζητήσουμε, τότε, λύσεις σε άλλες ράτσες σκύλων, πιο εκπαιδεύσιμων, λιγότερο αρχηγικών και ανεξάρτητων, με όλα τα υπέρ και τα κατά που θα προκύψουν. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο ποιμενικός Καυκάσου είναι βίαιος και επικίνδυνος. Στην πραγματικότητα αυτό θα συμβεί μόνο όταν διαισθανθεί κίνδυνο για την οικογένεια και τον χώρο που φυλάει.
Μπορεί, μερικές φορές, να γίνει δύστροπος και επιθετικός, ακόμη και με τους ιδιοκτήτες του, αν τον κακομεταχειριστούν, αν προσπαθήσουν να του επιβληθούν με ανορθόδοξο τρόπο, ή να τον μειώσουν, μπροστά σε άλλους σκύλους των οποίων ηγείται.
Η μη επιθετικότητα, απέναντι σε αγνώστους ή σε άλλους σκύλους, η εκδήλωση φόβου και η απόλυτη υποταγή, θεωρούνται σφάλματα του χαρακτήρα του.
Με λίγα λόγια, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και γνώση, η διαχείριση ενός τέτοιου σκύλου, που μπορεί να λύσει πολλά προβλήματα, αλλά και να δημιουργήσει άλλα τόσα, από κακό χειρισμό και άγνοια.
Εν κατακλείδι, όποιος αποφασίσει να αποκτήσει έναν Ποιμενικό Καυκάσου, καλό θα είναι, πρώτα να ρωτήσει και να συμβουλευθεί κάποιον έμπειρο εκτροφέα, ή γνώστη της φυλής και να μην επηρεαστεί από ανθρώπους που είναι πολύ αρνητικοί ή πολύ ενθουσιώδεις ως προς τον χαρακτήρα και το ταμπεραμέντο του.